10.06.2022

Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü, “Gümrük Kanununun 211. Maddesindeki Değişiklik Sonrası Gözetim Uygulamasından Kaynaklı Vergilerin Geri Verilmesi Hakkında” bir yazı yayımladı.

---

Yazıda, İstanbul Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğünün 31/3/2022 tarihli yazısına atıfla; 7333 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi ile Gümrük Kanunu'nun 211 inci maddesinin birinci fıkrasının ikinci paragrafına "kasten yaptığı bir tahrifat" ibaresinden sonra gelmek üzere "veya ticaret politikası önlemlerine tabi eşyanın gümrük kıymetinin yükümlünün kendi beyanı ile artırılması" ibaresinin eklendiği,

Bahsi geçen mevzuat değişikliği sonrasında; gözetim uygulamasından kaynaklı vergilerin iadesine yönelik bazı firmalar tarafından yapılan geri verme başvurularında yöntem değişikliğine gidildiği,

28/7/2021 tarihinden önce firmaların, gözetim uygulamasından kaynaklanan ve ithalat aşamasında tahsil edilen vergilerin iadesi için geri verme başvurusunda bulunmakta oldukları,

Ancak, 28/7/2021 tarihinden sonra bazı firmaların, geri verme ve kaldırma başvurusu yapmayıp, ithalat aşamasında fazla ödendiği iddia edilen vergiler için doğrudan Gümrük Kanununun 242 nci maddesine göre Bölge Müdürlüğüne itiraz başvurularını yapmaya başladıkları belirtildi.

4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 58/1 maddesi uyarınca, "Bir gümrük rejimine tabi tutulmak istenen eşya, bu rejime uygun şekilde yetkili gümrük idaresine beyan edilir". Aynı Kanunun 60/1 maddesi uyarınca,"…beyannamenin eşyanın beyan edildiği gümrük rejimini düzenleyen hükümlerin uygulanması için gerekli bütün bilgileri ihtiva etmesi ve imzalanması gerekir", yine aynı Kanunun 61/1 maddesi uyarınca, "60 ıncı maddede belirtilen şartlara uygun beyannameler, ait oldukları eşyanın gümrüğe sunulmuş olması halinde tescil edilir…", 61/3 maddesi uyarınca da, "Tescil edilmiş beyanname, ait olduğu eşyanın vergileri ve para cezalarından dolayı taahhüt niteliğinde beyan sahibini bağlar ve gümrük vergileri tahakkukuna esas tutulur."

Bu itibarla, ihtirazi kayıtla beyanda bulunulması durumu dışında, Gümrük Kanununun 197/3 maddesinin, "Yükümlü tarafından gümrük beyannamesinde gösterilen vergi tutarı ile gümrük idaresince hesaplanan vergi tutarının eşit olması halinde, gümrük idarelerinin eşyayı teslim etmesi, gümrük vergilerinin yükümlüye tebliği yerine geçer." hükmü çerçevesinde vergi tahakkukunun beyana göre yapıldığı durumlarda, herhangi bir ek tahakkuk söz konusu olmadığından, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 242/1 maddesi çerçevesinde itiraza konu olabilecek herhangi bir işlem bulunmadığı değerlendirildi.
Diğer taraftan, gümrük vergilerinin Kanunen ödenmemeleri veya tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde ödendiği veya tahakkuk ettirildiği gerekçesiyle yapılacak geri verme veya kaldırma taleplerinin 4458 sayılı Gümrük Kanununun 211 inci maddesi çerçevesinde yapılması gerektiği bildirildi.

28/7/2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 18/7/2021 tarih ve 7333 sayılı Kanun'un 13 üncü maddesiyle, 4458 sayılı Kanun'un 211 inci maddesine, ticaret politikası önlemlerine tabi eşyanın gümrük kıymetinin yükümlünün kendi beyanı ile artırılması halinde vergilerin geri verilmesi veya kaldırılmasına ilişkin taleplerin kabul edilmeyeceği düzenlemesinin eklendiği ifade edildi.

Anılan düzenlemeye ilişkin madde Gerekçesinde "4458 sayılı Gümrük Kanununun 211 inci maddesinin birinci fıkrasında yapılan düzenleme ile; yükümlülerin, ticaret politikası önlemlerinden kaçınmak için kendi beyanlarıyla eşyanın gümrük kıymetini artırmalarını müteakiben ödenmiş veya tahakkuk ettirilmiş vergilerin geri verilmesi veya kaldırılması önlenerek, Dünya piyasa fiyatlarından daha düşük fiyatlardan ithal edilen eşyaların gözetim uygulaması kapsamında izlenmesi ve ticaret politikası önlemlerinin etkisizleştirilmesinin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır." Denildiği aktarıldı.
Gümrük Yönetmeliğinin 3/1-n maddesinde ise "Ticaret politikası önlemleri", "Gözetim, korunma, önlemleri, miktar kısıtlamaları ve ithalat veya ihracat yasaklamaları gibi eşyanın ithal ve ihracı ile ilgili hükümlerle belirlenmiş tarife dışı önlemleri," şeklinde tanımlandığı belirtildi.

Bu itibarla, kıymet kriterli gözetim uygulaması ile ilgili olarak beyana göre tahakkuk ettirilen veya ödenen gümrük vergilerinin iadesi talepleri, yukarıda açıklandığı üzere Gümrük Kanununun 242 nci maddesi kapsamında bulunmadığından, bu tür taleplerin 4458 sayılı Gümrük Kanununun 211 inci maddesi çerçevesinde yapılması gerektiği vurgulandı.

Diğer taraftan, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 7333 sayılı Kanun ile değişik 211 inci maddesi ve anılan maddede yapılan değişikliğe ilişkin madde gerekçesi de dikkate alındığında, ticaret politikası önlemlerinin etkisizleştirilmesi sonucunu doğuracak bu kabil taleplerin uygun değerlendirilmemesi ile taleplerin reddine yönelik olarak yazılacak olan cevabi yazılarda; "Kanunen ödenmemeleri gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen gümrük vergileri ile Kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin Gümrük Kanununun 211'nci maddesi çerçevesinde geri verileceği/kaldırılacağı, bu türden geri verme/kaldırma taleplerinin Kanunun 211'nci maddesi çerçevesinde yapılması gerektiği, öte yandan, dünya piyasa fiyatlarından daha düşük fiyatlardan ithal edilen eşyaların gözetim uygulaması kapsamında izlenmesi ve ticaret politikası önlemlerinin etkisizleştirilmesinin önüne geçilmesi amacıyla, 28.07.2021 tarihinde Gümrük Kanunun 211'nci maddesinin tadil edildiği, bu manada gözetim uygulamasına tabi eşyanın gümrük kıymetinin yükümlüsünün kendi beyanı ile artırılması halinde tahakkuk eden veya ödenen vergilerin geri verilmesinin veya kaldırılmasının bahse konu Kanun değişikliği sonrasında mümkün olmadığının" belirtilmesi gerektiği bildirildi.

Saygılarımızla
Mevzuat Servisi

Duyurumuz ile ilgili görüş ve sorularınız için:
mail adresimizden veya telefonla ulaşabilirsiniz